اثر کاربرد سوپرجاذب بر عملکرد دانه و برخی خصوصیات فیزیولوژیکی هیبریدهای کلزا در شرایط تنش کمبود آب پایان فصل

کاربرد سوپرجاذب‌ها برای به تأ‌خیر انداختن شرایط کمبود آ‌ب به‌منظور کاهش خسارت ناشی از تنش کمبود آب، از جمله روش‌های مدیریت آب و خاک در شرایط مذکور به‌شمار می‌رود. به‌منظور بررسی اثر کاربرد سوپرجاذب بر عملکرد و اجزای آن، مقادیر آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان و روابط آبی دو رقم کلزا در وضعیت تنش کمبود آب پایان فصل، مطالعه‌ای به‌صورت آزمایش کرت‌های دوبار خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار در اهواز در سال زراعی 1388-89 اجرا شد. تیمارها شامل دو سطح آبیاری بدون محدودیت آب و تنش خشکی پایان فصل به‌عنوان عامل اصلی، دو هیبرید 308 و 401 کلزا به‌عنوان عامل فرعی و سه سطح صفر، 75 و 150 کیلوگرم در هکتار کاربرد سوپرجاذب به‌عنوان عامل فرعی- فرعی بودند. عملکرد دانه، اجزای عملکرد دانه و برخی خصوصیات فیزیولوژیکی شامل مقدار آب نسبی برگ، نشت مواد از غشای سلولی و مقدار دو آنزیم آنتی‌اکسیدان سوپراکسید دیسموتاز و گلوتاتیون پراکسیداز اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد به‌جز شاخص برداشت، اثر تیمار آبیاری بر عملکرد دانه، سایر اجزای عملکرد و خصوصیات فیزیولوژیکی معنی‌دار بود. تفاوت هیبریدها فقط برای عملکرد بیولوژیکی و عملکرد دانه معنی‌دار شد. اثر کاربرد سوپرجاذب فقط برای دو صفت عملکرد بیولوژیکی و وزن هزاردانه معنی‌دار نشد. اثر متقابل هیبرید × سوپرجاذب و آبیاری × سوپرجاذب برای عملکرد دانه و سایر صفات معنی‌دار شد. میانگین عملکرد دانه در دو تیمار آبیاری کامل و تنش خشکی پایان فصل به‌ترتیب 2948 و 1345 کیلوگرم در هکتار بود. در شرایط تنش کمبود آب پایان فصل، مقادیر آنزیم‌ها و مقدار نسبی آب برگ کاهش و مقدار نشت مواد از غشای سلولی افزایش یافت. با توجه به مقایسۀ عملکرد دانه و اجزای آن و همچنین صفات فیزیولوژیکی مورد مطالعه در این تحقیق کاربرد سوپرجاذب سبب کاهش بخشی از خسارت ناشی از اثر کمبود آب در شرایط تنش خشکی پایان فصل شد.